Facebook Nasıl Kişisel Verilerinizi Toplar ve Kullanır ve Bunu Nasıl Durdurabilirsiniz

Facebook'un İş Modeli

Facebook bir platform işidir. Çevrimiçi platformların iş modeli, en az iki grup insanı ya da işletmeyi internet üzerinde tek bir noktada bir araya getirmeyi içerir.

Onları bir araya getirmek, her iki gruba da değer katar. Sonra bu gruplar, platformun sunduğu hizmet için ödeme yapar.

Bu, farklı grupları merkezi bir şehir meydanında iletişim kurmak üzere bir araya getirmek gibidir.

Facebook bireyleri ve işletmeleri bir araya getirir.

Bireylere, sevdikleriyle, tanıdıklarıyla ve bilinmeyen kişilerle – hepsi tek bir yerde – iletişim kurma altyapısı sağladı.

İnsanların anıları ve deneyimleri büyük bir kitleyle hızla ve kolayca paylaşmasına izin verdi. Bu nedenle milyarlarca insan sosyal ağlara akın etti, güçlü etkiler yarattı.

İşte böyle dünyanın en büyük şehir meydanını yarattılar.

Sonra, platformda işletmelere daha iyi hizmet etmenin zamanı gelmişti. Facebook onlara bir reklam platformu ve dünya genelinde milyarlarca insana erişim olanağı sundu.

İşletmelere daha önce profiller oluşturma izni verilmişti, ancak şimdi içeriklerini insanlara göstermek ve iş profillerinin okyanusunda gömülmemek için ödeme yapmaları gerekiyordu. Reklamlar ucuzdu ve harika işliyordu, bu yüzden ödediler.

Bireylerden hiç para ödemeleri istenmedi. Ama bilmeden, kişisel verileriyle ödeme yapıyorlardı.

Facebook, dünyanın en parlak mühendislik zekalarından bazılarını işe alıyor. Kullanıcıların platformlarında ne yaptığından nasıl veri çıkarabilecekleri konusunda hiçbir zaman fikirleri tükenmiyor.

Bu, Facebook gönderilerindeki beğenilerden ve yorumlardan, reklamlarla etkileşimden, arkadaşlarınızın kimler olduğundan ve neyi sevdiklerinden, Facebook dışında neleri gezdiğinizden elde edilen bilgileri içerir.

İşte Facebook platformunu bu kadar güçlü kılan şey budur. Platformlarında ve biraz dışında her şeyi takip ederler, devasa miktarda veri çıkarırlar ve işletmelere yardımcı olan veri içgörüleri oluştururlar.

Ne kadar çok veri toplarlarsa, işletmeler için o kadar değerli olur.

Sonuç olarak, Facebook’un işi, işlenen verinin kalitesi ve miktarıyla orantılı olarak gelişir.

Facebook Gizlilik Politikası Ne Diyor

Facebook, kullanıcılarına gizlilik uygulamaları hakkında bilgi veren iyi tasarlanmış bir gizlilik politikasına sahip. Veri koruma yasaları, en belirgin olarak GDPR, Facebook’tan hangi veriyi topladıklarını, neden yaptıklarını, nasıl topladıklarını, veri konusu haklarının ne olduğunu ve bunları nasıl kullanabileceklerini kullanıcılara açıklamalarını gerektirir.

Burada gizlilik politikalarının en önemli yönlerini inceleyeceğiz.

Şirketlerin GDPR mevzuatına uymadığı durumda ne tür sonuçlarla karşılaşabileceklerini görmek için GDPR cezalarına adanmış sayfamızı ziyaret edin.

Facebook Hangi Veriyi Toplar

Facebook’un sınırlarına geldiğinizde, her şey izlenir. Facebook, kullanıcıların üç tip kişisel verisini toplar:

Onlar hakkında kendileri ve başkalarının sağladığı bilgiler

Bu, Facebook’la kendi seçiminizle paylaştığınız veriyi içerir:

• Profilinizde sağladığınız bilgiler. İsminiz ve doğum tarihiniz gibi temel bilgilerin dışında, Facebook kullanıcıların nerede yaşadıkları, nerede büyüdükleri, nereye seyahat ettikleri, ilgi alanları, siyasi ve dini bağlantıları, aile üyeleri ve diğer bilgileri paylaşmalarına izin verir. Bu bilgileri Facebook profilinizdeki tüm uygun alanları doldurarak sağlayabilirsiniz.
• Metadata. Metadata, veri hakkında veridir. Bir fotoğraf yüklerseniz, bu bir veri olabilir, Facebook fotoğrafın çekildiği yeri ve tarihi görebilir, bu metadatadır.
• Facebook kamerası tarafından yakalanan veri. Kamera özelliğiyle fotoğraf çekmek bu sonucu beraberinde getirir.
• Arkadaşlarınız ve bağlantılarınız hakkında veri. Facebook, Facebook arkadaşlarınızın kim olduğunu bilir. Ağda kiminle ve ne kadar etkileşimde bulunduğunuzu da izlerler.
• Bağlantıda olduğunuz sayfalar ve etiketler hakkında veri. Eğer Berlin’de Kreuzberg bölgesinde yaşıyorsanız ve yerel restoranların Facebook sayfalarını beğeniyorsanız, Facebook bunu fark eder. Eğer birkaç tenis oyuncusunun Facebook sayfalarını beğeniyorsanız, Facebook bunu da fark eder ve içgörüleri buna göre kullanır.
• Etkileşimde bulunduğunuz içerik. Daha çok resimlerle mi yoksa videolarla mı etkileşimde bulunuyorsunuz? Komik kedi videolarıyla mı yoksa siyaset videolarıyla mı daha çok etkileşimde bulunuyorsunuz? Facebook bu veriyi daha iyi anlamanız ve ürünlerini istedikleri şekilde size sunmak için toplar. İzleme, bir videoyu kaç saniye izlediğinizi, yorum yapıp yapmadığınızı, beğenip beğenmediğinizi veya bir duyguyla tepki verip vermediğinizi içerir.
• Facebook platformunda satın alım hakkında bilgi. Geniş çapta kullanılmasa da, Facebook online alışveriş yapabileceğiniz bir pazar yeri sunar. Bir şey satın alırsanız, Facebook bunu bilecektir ve bunu profilinize ekleyecektir.
• Başkalarının sizin hakkınızda sağladığı şeyler. Bazen, başka insanlar Facebook’a sizin hakkınızda bilgiler verir. Örneğin, biri sizi bir fotoğrafa etiketleyebilir ve yanında bulunduğunuz konumu, arkadaşlarınızı, mekanı (bu, ilgi alanlarınızı, siyasi veya dini görüşlerinizi belirtebilir) vb. paylaşabilir.

Cihazınız Hakkında Bilgi

Facebook’a ve diğer uygulamalarına erişim için kullandığınız cihaz da önemli veriler sağlar. Bu, Facebook’a erişim için kullandığınız masaüstü veya dizüstü bilgisayar, tablet bilgisayar veya akıllı telefonu içerir.

Facebook’un topladığı ve işlediği cihaz bilgileri şunları içerir:

• Çerez verileri. Facebook, cihazınıza çerezler saklar. Bu çerezler, size reklamları göstermek için ihtiyaç duydukları bilgileri sağlar. Verilerinizi, doğru reklamveren ile doğru müşteri arasında doğru eşleşmeyi yapabilmeleri için kullanırlar.

Bir ürünü aradığınızda ve birkaç dakika sonra Facebook’ta bununla ilgili bir reklam gördüğünüzde, cihazınızdaki bir çerezin Facebook’a o ürüne ilgi duyduğunuzu bildirdiği için bu oldu. Satıcılar, bir ürünü satın almadan önce birkaç kez görmemiz gerektiğini biliyor, bu yüzden sizi, Facebook’un yardımıyla, reklamla tanıştırıyorlar.

Daha önce de belirttiğimiz gibi, Facebook’un para kazanma yöntemi budur. İnsanları platformda toplar, yaptıklarını izler ve etkileşimlerini en üst düzeye çıkarmak için reklamverenlerle onları bağlar. Bu yüzden Facebook ücretsizdir ve her zaman öyle kalacaktır.

Reklam çerezlerinin yanı sıra, Facebook ayrıca tercih çerezleri (örneğin, tercih edilen diller hakkında bilgi saklamak), analitik çerezler ve diğer türde çerezler de saklar.

• Cihaz özellikleri. Kullandığınız cihazın türü, işletim sistemi, pil seviyesi, sinyal gücü ve diğerleri hakkında veri toplarlar.
• Diğer cihaz verileri. Bu, fare hareketlerinden, Bluetooth kullanımına, cihaz kimliklerinden, IP adresine, cep telefonu numarasına vb. her şeyi içerir.

Ortaklarından Aldıkları Bilgi

Facebook, verilerinizi ortaklarından alır. Ortakları, çevrimiçi olarak etkileşimde bulunduğunuz ve Facebook İş Araçları’nı kullandığınız işletmelerdir.

Facebook İş Araçları, Facebook’un reklam platformunu ve Facebook pikselini içerir.

Facebook pikseli, Facebook’u mükemmel bir reklam platformu yapan araçtır. Ziyaret ettiğiniz web sitelerini izler ve bunu ödemeleri karşılığında işletmelere bildirir.

Böylece belirli bir ürüne baktığınızı nasıl bildiklerini anlamış olursunuz. Eğer çevrimiçi olarak gömlek arıyorsanız ve e-ticaret mağazası web sitesine Facebook pikseli kuruluysa, hangi ürünlere baktığınızı bilecekler.

Sonrasında, sizi Facebook, Instagram ve diğer Facebook uygulamalarında reklamlarla yeniden hedefleyebilirler. İnternette bir şey gördüğünüzde, birkaç dakika sonra her yerde görebilirsiniz. İzleniyorsunuz ve bunun farkındalar.

Facebook, web sitesi ile kullanıcı arasına yerleştirilmiştir. Gerçek bağlantıyı onlar yapar. Ancak, pikseli kullanan belirli bir işletme, web sitelerini ziyaret eden kişinin siz olduğunuzu bilmez.

Örneğin, Nike’ın web mağazasını ziyaret eder ve daha sonra Facebook’ta reklamlarını görürseniz, bu, Nike’ın sizi ziyaret ettiğinizi bildiği anlamına gelmez.

Sadece Facebook bilir ve Nike, sadece Facebook’un Nike web sitesini ziyaret ettiğini bildiği kişilere reklamı göstermek için onlara ödeme yapar.

Facebook Bu Verilere Neden İhtiyaç Duyar?

Dünyanın en iyi reklam platformlarından birine (Google ile birlikte) sahipler ve bu onlara para kazandırıyor.

Gizlilik politikasına göre, Facebook kullanıcıların kişisel verilerini üçüncü taraf ortaklarıyla paylaşıyor. Farklı kategorilerde üçüncü taraf ortaklarına sahipler, tüm bu ortaklar, verilerin kendileriyle paylaşılması için ödeme yapıyor.

Bu ortaklar şunları içerir:

• Analitik hizmetlerini kullanan işletmeler (veya bireyler). Facebook, ortaklara platformda paylaştıkları hakkında toplu istatistikler ve iç görüler sağlar. Örneğin, sayfa yöneticileri etkileşim istatistiklerini, beğeni ve yorum sayısını vb. görebilir.
• Reklamverenler. Facebook, kullanıcıların reklamlarla ilgili davranışları hakkındaki verileri toplar. Sonra reklamverenlere bu konuda iç görüler ve raporlar sunar. Kişisel verilerinizi reklamverene vermezler, reklamveren de sizi herhangi bir şekilde tanımlayamaz. Facebook, sizi reklam sunan işletme arasında aracı olarak görev yapar.
• Tedarikçiler, hizmet sağlayıcılar ve ölçüm ortakları. Bunlar, Facebook adına veri toplayan veya onlar için diğer hizmetleri yürüten şirketlerdir.
• Facebook platformunda satış yapan işletmeler veya bireyler. Bu işletmeler ve bireyler, Facebook platformunda onlardan bir şey satın aldığınızda sadece kamuoyuna açık bilgilerinizi görebilir. Facebook dışında bir şey satın alırsanız, bu bilgi özel kalır.
• Araştırmacılar ve akademisyenler. Facebook, işlerini destekleyen araştırmaları destekler. Bu, medya, sahte haberler, nefret söylemi, reklamcılık veya şirket için önemli olan diğer konularla ilgili araştırmaları içerir.
• Kolluk kuvvetleri. Kendi başına anlaşılır. Facebook’un, yasaya göre bir kolluk kuvveti tarafından talep edildiğinde kişisel verileri paylaşmaktan kaçınmaması gerekir.

Kişisel Veri Toplama ve Paylaşımı Gerçekte Nasıl İşler?

Facebook, iki tarafı birbirine bağlayan bir platformdur – işletmeler ve bireyler.

Bir yandan, Facebook bireylerden kişisel veri toplar, bunlar paylaştıkları veriler ve çevrimiçi izleyiciler aracılığıyla topladıkları verileri içerir.

Diğer yandan, ortaklara, yani veriyi paylaşmak için ödeme yapan işletmelere hizmet verirler.

Ancak, Facebook işletmelere isimler, telefon numaraları, ev adresleri, ilişki durumu, istihdam durumu, nelerden hoşlandığınız, nelerden hoşlanmadığınız veya diğer verileri vermez.

Pazarlama içeriklerini ilgili bulabilecek kişilere erişim sağlarlar, ama bu kişilerin kim olduklarını işletmelere söylemezler. Ayrıca onlara toplu analitik veri de sunarlar.

Örneğin, reklamveren, 25-35 yaş arası tırmanış ekipmanına ilgi duyan erkeklerin reklamlarına en iyi şekilde yanıt verdiğini bilecektir, ama John Smith’in bu kişiler arasında olup olmadığını asla bilemeyecektir.

Facebook, reklamlarına en iyi yanıt verebilecek kullanıcılar havuzunu işletmelere sunar, ancak bu kişilerin kim olduklarını işletmelere açıklamazlar.

Bu, aracı konumlarını güvende tutma, para kazanma ve kullanıcı verilerini belirli işletmelerden özel tutma şekillerinden biridir.

Facebook Kullanıcıların Kişisel Verilerini Satıyor Mu?

Hayır, Facebook kullanıcıların kişisel verilerini satmıyor. Yukarıda açıkladığımız gibi, Facebook sadece sahip oldukları verilere dayanarak reklamlarını ilgili bulabilecek bir kullanıcı havuzu sunar reklamverenlere. Fakat, reklamverenler kişisel verilerinizle asla doğrudan iletişime geçmez.

Facebook Kullanıcıların Kişisel Verilerini Paylaşmayı Neden Durdurmuyor?

Bir şekilde para kazanmaları gerekiyor ve çoğu insan, diğer insanlarla çevrimiçi bağlantı kurmak karşılığında verilerini sağlamakta sorun görmüyor.

Youtube da veri işleme aktiviteleri Facebook’a benzer bir şirket. Kullanıcılara, platformda videoları izlerken onları reklamlardan kurtarmak için ücretli bir sürüm sunmaya karar verdiler.

Veri gizliliği açısından bu, sadece Youtube’un verilere erişimi olacağı ve işletmelerin olmayacağı anlamına gelir.

Sonuç? 2 milyardan fazla kullanıcının sadece 50 milyonu, Eylül 2021 itibariyle Youtube’un reklamsız Premium servisine abone olmuştur. Bu, tüm Youtube kullanıcılarının sadece %2,5’i. Ve ayda sadece 7 dolar ödüyorlar.

İnternet kullanıcılarının çevrimiçi gizlilik konusunda sandığımız kadar endişeli olmadığı muhtemel. Farkındalık hala oldukça düşük ya da çoğu için çevrimiçi bağlantılar karşılığında kişisel veri sağlamak makul bir takas. Ve Facebook bunun farkında.

Eğer azınlıkta olanlardan ve çevrimiçi gizlilik konusunda endişeliyseniz, bununla nasıl başa çıkacağınızı öğrenmek için okumaya devam edin.

Kendinizi Nasıl Koruyabilirsiniz

Şimdiye kadar, Facebook’un tüm kişisel verilere ve bu verilerden elde edilen iç görülere sahip olduğunu ve sizi Facebook’ta bir reklamla hedefleyen diğer tüm şirketlere sadece hakkında hiçbir şey bilmedikleri bir kişi havuzu sunduğunu anlamış olmalısınız.

Facebook, işletmelere para ödemeden tüketicilere doğrudan ulaşmalarına izin vermez, çünkü bu şekilde platforma ihtiyaç duymazlar ve Facebook para kazanamaz.

Bu yüzden, Facebook tüm kişisel veriyi kendisi için saklar ve toplu iş içgörüleri sağlar. Ancak, bu durumdan rahatsız olabilirsiniz.

Kişisel verilerinizin kullanımını sınırlamak isterseniz, kendiniz yapabileceğiniz birkaç şey var. Şu anda dört yaklaşım benimseyebilirsiniz:

• Izlemeyi ayarlayın veya azaltın
• Izlemeyi önleyin
• Facebook profilinizi silin ve tümünden uzaklaşın.

Eğer Facebook’u kullanıyorsanız, onlara verilerinizi sağlamak zorundasınız. Burada, platformları aracılığıyla ortaklarından izlemeyi ayarlama, azaltma veya önleme hakkında konuşuyoruz.

Facebook İzlemesini Ayarla veya Azalt

Facebook’un kullanıcılara ücretsiz sunduğu avantajları kullanabilir ve ağ üzerindeki deneyiminizi geliştirecek birkaç düzenlemeyle akışa kapılabilirsiniz.

Eğer Facebook’u kullanıyorsanız, sizin verilerinizi izleyeceklerdir. İşte sistem bu şekilde çalışıyor. Ancak, Facebook’a orada ne görmek istediğinizi söyleyebilir ve reklamları ihtiyaçlarınıza göre özelleştirebilirsiniz.

Reklamları avantajınıza göre özelleştirmenin iki yolu vardır:

• Websitelerinden çerezleri kabul etmemek, eğer bu konuda size sorulduysa. GDPR ve benzeri kapsamlı veri koruma yasalarına tabi olan işletmeler, Facebook dahil olmak üzere izleyicilerin kullanımı için sizden onay istemek zorundadır. Bunları reddedebilir ve sosyal medyada gezinirken size ulaşamazlar.
• Facebook’a hangi tür reklamları görmek istemediğinizi söyleyin. Sizi rahatsız eden bir şirketten bir reklam görürseniz, sağ üst köşedeki üç noktaya tıklayın ve ardından Reklamı Gizle’ye tıklayın. Facebook, bu tür içeriği görmek istemediğinizi anlayacak ve bir süre sonra sizi benzer reklamverenlere sağladığı havuzdan çıkarabilir.
  Reklamı Gizle’ye tıkladığınızda, reklamı neden görmek istemediğinizi soracaklar.
  İsterseniz nedenlerinizi paylaşabilirsiniz, ama bu zorunlu değil.
  Buradaki amaç tüm reklamları gizlemek değil (hepsini gizleyebilirsiniz, ama bu çok zaman alır). Amaç, Facebook algoritmasıyla iletişim kurmak ve gerçekten ilgili olduğunuz reklamları almaktır.
  Algoritmayı daha fazla verinizle beslediğinizi savunabilirsiniz, bu doğru. Ancak, para ödemeden sağlam bir sosyal ağ isterseniz başka bir şey için ödeme yapmanız gerekecektir. Ve bu da verilerinizdir. Eğer bu durumda rahat iseniz, yapabileceğiniz en iyi şey deneyiminizi kişiselleştirmektir.

Facebook'un Sizi İzlemesini Nasıl Engellersiniz

Sadece kapsamlı bir veri koruma yasası Facebook ile ilişkinize uygulanıyorsa gizliliğinizi kendi ellerinize alabilirsiniz.

Eğer verilerinizin AB’deki kadar korunmadığı bir yerde yaşıyorsanız, sadece Kaliforniya veri koruma yasası olan CCPA’ya güvenebilirsiniz. CCPA ise GDPR kadar kapsamlı değil.

Bunu üç şekilde yapabilirsiniz:

• Özel web tarayıcıları kullanın. Tor tarayıcısı gibi özel web tarayıcıları, çevrimiçi davranışınızı izleyen izleyicileri engellemek üzere tasarlanmıştır.
  Tor’un nasıl kullanılacağı ve izlemenin nasıl engelleneceği hakkında kapsamlı rehberimizi okuyun.
• Tarayıcı ayarlarından izlemeyi devre dışı bırakın. Her web tarayıcı izleyicileri devre dışı bırakma seçeneği sunar. Tor’un otomatik olarak yaptığı şeyi Chrome, Firefox ve diğerlerinde manuel olarak yapmanız gerekmektedir. Ve sonra, izlenmediğinizden %100 emin olamazsınız.
• Facebook dışı aktiviteniz hakkında verileri temizleyin. Aşağıdaki adımları izleyerek bu işletmelerin size kişiselleştirilmiş reklamlar göstererek herhangi bir reklam göstermesini önleyebilirsiniz:
  • Sağ üst köşedeki profil menüsünde, Ayarlar & Gizlilik’e, ardından Ayarlar’a tıklayın.
  • Sol kenar çubuğunda, Facebook Bilgileriniz üzerine tıklayın.

    

  • Ardından Facebook Dışı Aktivite’yi seçin
    

  • Sonraki sayfada, Facebook size hangi şirketlerin iş araçları aracılığıyla sizi izlediğini gösterecek ve izleyicileri yönetme veya tamamen silme seçenekleri sunacak.

    

  • Geçmişi Temizle’ye tıklarsanız, şöyle bir açılır pencere göreceksiniz:
    

    Buradan geçmişi temizlemeyi seçebilirsiniz.

  • Facebook dışı aktivitenizi yönetmeyi seçerseniz, şu anda Facebook araçlarını kullanarak sizi izleyen şirketlerin bir listesini göreceksiniz:
    

  • Sizi izlemesini durdurmak istediğiniz herhangi birine tıkladığınızda, şöyle bir açılır pencere göreceksiniz:
    

    İşletme X’ten gelecekteki aktiviteyi kapat’a tıklayın, ardından bir sonraki açılır pencerede Kapat’a tıklayın.

Bu, onların sizi gelecekte izlemesini engelleyecek.

Ancak bu seçeneklerden hiçbiriyle rahat değilseniz…

Facebook Profilinizi Silme

Eğer verilerinizle online sosyal ağlarda yer almak istemiyorsanız, yapabileceğiniz tek şey profilinizi silmektir.

Profilinizi silmenin, profilinizi devre dışı bırakmakla aynı olmadığını unutmayın.

Facebook, kullanıcılara profillerini devre dışı bırakma olanağı sunar, ancak geri dönmeye karar verdiklerinde tüm verilerini saklar. İşte bu yüzden profilin devre dışı bırakılması denir.

Silme ise farklıdır. Facebook’a unutulma talebinde bulunarak profilinizi sildirebilirsiniz. CCPA, bu tür taleplere yanıt verme zorunluluğunu getirir.

Facebook profilinizi şu adımları takip ederek silebilirsiniz:

• Profil menüsündeki sağ üst köşede, Ayarlar & Gizlilik’e tıklayın
• Sonraki menüde, Ayarlar’a tıklayın
• Sol yan menüde Facebook Bilgileriniz’e tıklayın
  

• Orada, veri sahibi haklarınızı bulacaksınız. Devre Dışı Bırakma ve Silme’ye tıklayın
  

• Hesabı Sil’i seçin ve ardından Silmeye Devam Et’e tıklayın:
  

• Sonraki menüde, Sil’e tıklayın.

Hesabınızı sonraki 30 gün içinde geri alabilirsiniz. Bu sürenin ardından, Facebook profilinizle ilgili her şey kalıcı olarak silinecektir.

Son Düşünceler

Facebook, dünyanın gördüğü en kapsamlı online sosyal ağdır, bu yüzden bunun ücretsiz olduğunu düşünmek safça olurdu. Bizi diğer insanlarla bağlantı kurar, ancak bir bedeli vardır. Bu bedel, kişisel verilerimiz ve reklamlara maruz kalmamızdır.

Facebook kişisel verilerimizi satmaz. Ancak onu da sadece kendileri için saklamazlar.

İzlenmeyi azaltabilir, öncelikle onu engellemek için önlemler alabilir ya da Facebook’tan ayrılabilirsiniz.

Bu bir “al ya da bırak” teklifidir. Ve ya birini ya diğerini seçme özgürlüğüne sahipsiniz.